Б.Бат-Оргил /Хаан даатгалын зөвлөх эмч/
Элэгний эд эсийг задруулах нөлөөт хэрэглээнд архи, эм, түргэн хоол, чихэр, глютаминтай сод, давс, боловсруулсан мах, тамхи орно.
Архи–Элэгний эд эсийг маш ихээр гэмтээж байдаг. Элэг хоногт 80 гр этонолыг шүүдэг. Энэ нь 2 литр пиво буюу нэг литр вино болон 5-6 хундаг архийг хоргүйжүүлдэг. Үүнээс илүү хэмжээгээр уусан согтууруулах ундаа элгэний өвчлөлийг үүсгэдэг. Элэгний архаг үрэвсэлт, элэг өөхлөлт, элэгний өөхлөлтийн хатуу хальснаас элэгний хатуурал /церроз/, хавдар үүснэ.
Бүсгүйчүүдэд этонолын тун ихдэх илүү хортой. 40-45 насанд элэг ихээр өвчлөлд нэрвэгдэнэ. Элэгний өвчлөлөөс урьдчилан сэргийлэхдээ согтууруулах ундааг бага хэрэглэх хоолны дэглэм сайн барих хэрэгтэй.
Эм– Эмийн хэт хэрэглээ бодисын солилцооны алдагдалд оруулдаг.Элэгний эд эсийг гэмтээдэг. Голдуу өвчин намдаах, үрэвсэл намдаах, антибиотек эмчилгээ хөнөөл ихтэй. Мөн парацитомол элгийг ихээр гэмтээдэг.Эмчийн рецептгүй дур мэдэн эм хэрэглэх маш буруу. Эмийн доторх зааварт бичигдсэн гаж нөлөөг сайтар уншиж танилцаж байж эмийг ууж хэргэлээрэй.
Түргэн хоол-Элэгний эд эсийг ихээр гэмтээдэг. Гамбург, пицца, кебаб, бүрмэл тахианы мөч, далавч, хуушуур, бууз, түргэн хоолон бүтээгдэхүүнүүд дундачаар 836ккал, агууламж бүхий тослог,/транс тосны хүчил агуулдаг/ амтлагч давс, сахар орно. Эдгээр хүнс ихээр таргалуулж, бодисын солилцооны алдагдалд оруулсанаар таргалалтын өвчин үүсгэдэг. Энийг архины хамааралгүй элэгний өвчлөл гэнэ.Дэлхийн бүх хүн ам энэ хоололтоос чихрийн шижинтэй болсон хүмүүс 50%, таргалалттай хүн 70% байна.
Сахар-Элгээр дамжин цусанд гликоген боловсруулж, хүнд энергийн эх үүсврийг бүрдүүлж өгдөг. Сахарын хэт хэрэглээ элгэнд ихээхэн ачаалал үүсгэж, нөхөн төлжилтийг алдагдуулдаг. Элэгний эд эсийн нөхөн төлжилтөнд глюкоз-фруктозын өтгөрөл үүсгэснээс сахарын цэвэршүүлсэн урвалж муу нөлөөтэй. Мөн чихэрлэг бүтээгдэхүүнүүд ихээр хэргэлэх нь элэгний өвчлөл үүсгэнэ. Голдуу чихэрлэг жимсний шүүс ундаа, торт, чихэрлэг жигнэмэг,батон таргалалт олдмол чихрийн шижин үүсгэдэг.Энэ өвчлөл 20% элэгний хатуурал, хавдар үүсгэдэг.
Глютаминтай сод-Хүнсний амтлагч,нэмэлт бүтээгдэхүүний найрлаганд ордог. Е621 тэмдэглээтэй хүнсний бүтээгдэхүүний найралганд байдаг. Уургын бүтээгдэхүүнийг ээдүүлэгч, даршилсан загас, эсгэх хөрөнгийн найралганд ихээр ордог. Хоол амтлагч холимог хуурай шоо хэлбрийн болон нунтаг, савалгаатай махан хүнс, нухаш, сосисог, утлагатай болон дарсан өөхлөг бүтээгдэхүүн.
Давс-Хүнсний хэрэглээний амтат давс /Nacl/ цусны даралт ихсгэдэг. Элэгний үйл ажиллагаанд муу нөлөөтэй. Биед усыг ихээр хуруулсанаар элэгний эд эсэд нуралт үүсгэснээс элэгний хурц дутагдлын өвчлөл үүсгэдэг.Иймд давсны хэрэглээг хязгаарлах Калийн давс, хужир шүү болон бусад амтлагчаар орлуулж болно. Хэрвээ элэгээ хамгаалая гэвэл дэглэмтэй хоололт, нэмэлт бүтээгдэхүүнийг хэрэглэж сурах хэрэгтэй.
Боловсруулсан мах-Элэгний үйл ажиллагаа сайн бол зүрх сайн байна. Махыг хуурч шарах, борцлох, хуршаах зэрэг нь элэгний үйл ажиллагаа цөсний боловсруулалтын явцад ихээхэн ачаалал өгдөг. Мөн хэт боловсруулсан мах, махан бүтээгдэхүүнүүд /утлагатай мах, хиам, нухаш, загасны даршилсан мах/ тосны хүчлийг ихэсгэж цусанд холестрол үүсгэдэг.
Тамхи- Тамхи уушгийг гэмтээхээс гадна, цусны урсгалд орсон тамхины хор химийн7 мянган бодисууд тархи, элэгний эд эсийг хордуулж, элэгний хавдар үүсгэдэг. Тамхи татдаг 5 хүмүүсийн нэг нь элэгний хорт хавдарт нэрвэгдэнэ. Тамхичдын нас баралтын өвчлөлийг судлахад 80% нь мөгөөрсөн хоолой, уушгины хавдар, улаан хоолой, амны хөндийн хавдар, элэгний хавдар орж байна. Тамхи татах хүний тоо олширохын зэрэгцээ, цахилгаан тамхины хор элэгний өөхлөлтийг ихэсгэж, эрсдлийг нэмэгдүүлж байна.
Элэгээ хайрла. Өөрийгөө хайрла.
