Хүний их эмч Бат-оргил зөвлөж байна
1990 оноос Дэлхийн даяаршлал эхэлсэн. Улс орон бүр зах зээлийн эдийн засагт шилжсэн. Томоохон донор байгууллагын зээл тусламжаар хөгжлийн нэгэн нийгэмд орцгоож, нийгмийн давхаргын ялгаа гарч амьдралын хэв маяг асар хурдацтай хөгжиж эхлэв. Барилга байгууламж ихээр баригдаж, хүнс бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл хангамж, үнэ сар жилээр бууралтгүй өссөөр байна.
Гадаад оронд суурьшиж ажиллаж, суралцаж, амьдралын хэв маяг өөрчлөгдсөөр байна. Амьдрал ахуйгаа дээшлүүлж, мэрэгжилдээ эзэн болж, улс орондоо инновацийг хөгжүүлж, амжилт бүтээл нь ундарч яваа залуус тун олон. Гэтэл олонх болсон залуусын амьдралд зүүн өмнөд азийн орны амьдралын хэв маяг нэвтэрсэнээр шөнө дунд болтол унтахгүй, хот дундуур хэсэн тэнүүчлэх, зугаа цэнгэлийг эрхэмлэж, явсаар өдийг хүрч байна.
Залуучууд осол аваарт өртөж, эрүүл мэндээ хохироож, гэмт хэрэгт орооцолдох, суурь боловсролгүйгээс амьдралыг нугачаанд амархан сөгдөх, ажлыг сонголтоор хийх оролдлогоос тогтвортой ажиллаж амжилт гаргах бүтээлч сэтгэхүй холдсоор байна.
Олон төрлийн архи, исгэлэн бүтээгдэхүүн вино, шампансаг, пиво, шимийн архи, ундаа, даршилсан ногоо, жимс, жимсний чанамал, чихэр, жигнэмэг гээд хүний цусанд сахар болон нийлэгжиж, хагас бэлэн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл, түргэн хийгдэх хоолны өрсөлдөөн дэлхийг ноёрхож, McDonald’s, Burgers, Hot pizza, Hot dogs, Hot chicken гэх мэт хоолны сүлжээ өнгө бүрийн туг далбаатайгаар дэлхийг бүрхсэнээс, гадна монгол үндэсний хоолны ноёрхол, хоолон гэрүүд, хүнийг хоолны үнэр амтаар байлдан дагуулсаар таргалалт эрс нэмэгдсэн сүүлийн 20 жилд гудамжаар дүүрэн түнтгэр, бодисын солилцооны алдагдалд орсон залуус их байна.
40 хүртэлх насны залуус өөрийн амьдралын хэв маягаа өөрчлөх бүрэн дүүрэн бололцоо бий. Ингэснээр гэр бүл, үр хүүхдээ эрсдлээс хамгаалж, хөрөнгө, мөнгөний хуримтлал үүсгэж чадна.
Хоёр идэхгүй хоосон хонохгүй биеийн жингээ нэг хэвийн болгож, нойргүйдлийг арилгаж, хөдөлгөөнийг эрхэмлэж байгаа залуусыг Хэвийн хэв маяг амьдралтай гэж үзнэ. Эрүүл мэндээ хамгаалж, халдварт өвчнөөс сэргийлж чадна. Харин биеийн жингээ хэвийн байлгахаас гадна, өдрийн ажлаа дуусгаад бие бялдаржуулах урлагаар хичээллэж, биеийн хүчний дасгал сургуулалтаар хичээлдэг. Гэр орныхоо хүмүүсийг болон найз нөхөдөө уриалан дууддаг Спортлог хэв маяг амьдралтай болсон хүмүүс олон бий. Өөрсдийн эрүүл мэндээ дээдлэхийн зэрэгцээгээр бүжиглэж шоудах, караокед дуулах, гольф, боулинг, биллярд, морь унах, зэргээр Тансаг хэв маяг эрхэмлэдэг хүмүүс байдаг.
Жүжигчид, дуучид, зохиолчид болон телевизийн нэвтрүүлэгч, сурталчилгааны ажилчид толинд харах бүртээ таргалчих айдсыг дагуулан, өөрсдийн хувцаслалтандаа анхаарсан Урлагийн хэв маяг зарим нэг нь хувцасны загвар сонгож хүний нүдэнд содон байхыг эрмэлздэг.
Эрүүл биеийн үнэ цэнийг өөрийн амьдралаас мэдэрсэн эм, эмчилгээний шидийг мэдэрсэн, хөдөлгөөний хомсдолыг арилгаж, байнгын дасгал хөдөлгөөнийг эзэмшиж чадсан бүлэглэл, секцийнхэн, иогийнхон, бясалгалтай хослуулсан сувиллынх, зэрэг Урлагийн хэв маяг эрхэмлэгч хүмүүс бий.
Харин цар тахлын хөл хорионы үед амны хаалт зүүх, шөнийн хөдөлгөөний хязгаарлалт хот нам гүм, гэмт хэргийн болон осол аваарын тохиолдол бага байгаа нь амьдралын хэв маягаа өөрчлөх сургалт болж байна.
Европын холбооны улсад нийтийн орон сууцанд шөнийн 22 цагаас хойш нам гүм чимээгүй амгалан тайван байлгах хуультай. Энэ хууль нь хэв журмыг сахиулсан, хүн ардынхаа эрүүл мэндэд анхаарсан хүчирхийллийн гэмт хэргээс сэргийлж чадсанаар аж төрөх ёсзүйг бүрдүүлж чаддаг. Ийм амьдралын хэв маягийг сайтар тогтоохын тулд төр засгийн сахилга батыг чангатгасан тогтоол шийдвэрүүд хэрэгтэй байна.
Төрийн байгууллагуудад ажиллаж байгаа хүмүүс олны танил, ОУ-ын нэр хүндтэй ажил хийж байгаа хүмүүс ёс зүйн, гэмт хэргийн ноцтой зөрчил гаргаж байгаа нь залууст муу үлгэр дуурайлал үзүүлж, төр, засгийн нэр хүндийг сэвтүүлсээр байгаа нь харамсалтай.
Бие эрүүл байхад таргалах, турахын тухай бодолгүй явдаг Тодорхой бус хэв маяг байна. Энэ хэв маяг дэлхийн нийтийн таргалалтын өвчнийг үүсгэн тараагч нар гэхэд хилсдэхгүй. Тодорхой бус хэв маягаар амьдарч, зөнгөөрөө явж байгаад таргалсан хүмүүсийн турах гэсэн оролдлого бүтэл муутай болоод байдаг. Тэд дандаа турах тухай бодно. Идэвх санаачлага гаргасан ч дотоод шүүрлийн өвчинд нэрвэгдсэн байх нь олонтой. Таргалалттай зэрэгцэн хүний дотоод шүүрлийн булчирхайг зохицуулагч өнчин тархины үйл ажиллагаа сулраад эргэн сэргэх үйл ажиллагаа удааширдаг. Өнчин тархины TSH даавар нь бамбай булчирхайн ажиллагааг өдөөх нь багасаж, хүний дотоод шүүрлийн ажилгааг доголдуулаад байдаг. Үүнийг мэдэж турах үйлдлийг маш хянуур хий. Эмчид байнга зөвлөгөө авах хэрэгтэй. Таргалалт дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагын тулгамдсан асуудал болсноос гадна, тураах, эм бэлдмэлийн өрсөлдөөн дэлхийг хамарч, томоохон эм бэлдмэл, худалдааны байгууллагууд, ашгийн төлөө хүний биед сөрөг нөлөөтэйг анхааралгүй тураах эм бэлдмэл гаргаж, худалдаалдаг. Тураах эм цай, эмнүүдийн найрлага тухайн хүний биед нөлөөлөх, нөлөөлөхгүй гэж байдаг. Хүний биеийн химийн урвалжуудаас шалтгаалан тураах бэлдмэлүүдийн үр дүн өөр өөр. Хүнийг тураах олон янзын арга өнөөг хүртэл нэвтэрч үр дүнд хүрч байгаа ч сөрөг үр дагавар гараад байдаг. Тураах бэлдмэлүүдийн дараа эргэн илүү жингээр таргалуулж, дотоод шүүрлийг алдагдуулна.
Хүний дотоод шүүрлийн үйл ажилгааны алдагдлаас дэлхий даяар цар тахалд нэрвэгдэгсэд тун их байна. Нэн түрүүн цусанд холестрол, триглицирид, сахар, ихсэж даралт ихсэх, мэдрэлийн гаралтай өвчин, чихрийн шижин, бөөрний дээд булчирхайн дутмагшил, эмэгтэйчүүдийн өвчний эх үүсвэрүүд болдог.
Төрсний дараа эхчүүдийн дотоод шүүрлийн үйл ажиллагааг эргэн хэвийн байдалд оруулаагүйгээс таргалалт ихэснэ. Хоолны дуршил ихсэх тусам хөдөлгөөн багасна. Цаашид бамбай булчирхай болон нойр булчирхайн үйл ажиллагаа алдагдаж, хэт таргалах, хэвлийд цагаан өөх хуралдаж, бодисын солилцооны алдагдал болж хуралдсан өөх биед харшлах эсрэг биет болсноор өөрөө болон төрсөн хүүхдийн өвчлөл их болоод байна. Төрсөн эх турж чадахгүй булчирхайн таргалалт үүссэнээр даралт өндөр болох, сэтгэл санааны хямралаас сэтгэцийн өөрчлөлт гарах, цусанд чихэр ихдэх, зэрэг олон уршиг дагуулаад байдаг. Манай өнөөгийн байдал амаржих газрын хүрэлцээ муугаас нярай хүүхдийн зунгаг шарыг арилгаагүй гаргаснаар хүүхдэд элэг цөсний өвчлөл их байна. Төрсөн бүсгүйчүүд хэвийн байдалд оруулах, нөхөн сэргээлтийн эмнэлэг, зөвлөх амбулаторт очихгүй байна. Эхчүүдэд туслах, тусгайлсан эмчилгээ хяналтын болон эхийн сүүг хүлээн авч сүүн донор бэлдэх үйлдвэр, байх шаардлагатай. Хэрвээ хүн дотоод шүүрлийн булчирхайн гүн хямралд ороогүй бол, бөөрний дээд булчирхайн гаралтай удамшлын өвчингүй бол, хромсомын өвчингүй бол, турах хүсэлтэй хүн өөрийгөө ялан дийлж чадвал турж чадна.
